BEZ OTKRIĆA JEDNOG OD NAŠIH NAJVEĆIH NAUČNIKA NIŠTA NE BI BILO ISTO! Evo zašto je kalendar Milutina Milankovića NAJPRECIZNIJI

Ove godine navršava se sto godina od kako je u maju 1923. godine Milutin Milanković u Carigradu predstavio reformisan julijanski kalendar koji je kreirao Maksim Trpković, a u koji je Milanković uneo neke izmene.

Najveći značaj revidiranog julijanskog kalendara, čiji je Milanković tvorac, jeste što je to najpreciziniji  kalendar u odnosu na tropsku godinu. Jedan od naših najpoznatijih naučnika bazirao je kalendar na anuliranju tadašnje razlike julijanskog i gregorijanskog kalendara od 13 dana, čime je kalendar doveden na isti datum kao gregorijanski.

Ako se revidrani kalendar uporedi sa julijanskim i gregorijanskim, njegovo kašnjenje u odnosu na tropsku godinu iznosi samo 2,75 sekundi, dok gregorijanski kasni 26,75 sekundi, a julijanski je najmanje precizan i kasni 11 minuta i 14,75 sekundi.

Informer

Zašto je kalendar Milutina Milankovića najprecizniji?

Rotacija Zemlje oko svoje ose je uzrok smene dana i noći, prema čijem proticanju je prilagođen celokupan način života i rada čoveka. Stoga ovo kretanje predstavlja osnov računanja vremena. Vreme obilaska Zemlje oko Sunca, odnosno vreme za koje Sunce na prividnoj nebeskoj sferi izvrši jedan prividni puni obilazak, naziva se sideričnom godinom. Dužina siderične godine iznosi 365 dana, 6 časova, 9 minuta, 9 sekundi tačnije 365,256 dana.

Ova prirodna jedinica, kojom se može meriti kretanje Zemlje u vasioni, nije pogodna za datiranje prirodnih pojava koje se odigravaju na Zemlji. Tok godišnjih doba, povezan je s vremenima prolaska Sunca kroz ekvinocijske tačke. Vreme koje je potrebno Suncu da se iz prolećne tačke iz koje je pošlo ponovo vrati u nju, naziva se tropskom godinom. Međutim, pošto se prolećna tačka godišnje kreće retrogradno po ekliptici, tačnije u susret Suncu, za iznos opšte precesije, tropska godina je kraća od siderične i iznosi 365 dana 5 časova, 48 minuta i 46 sekundi što je približno 365,24220 dana. Ova veličina zbog precesije ravnodnevice podleže sekularnim promenama. 

Kako julijanski kalendar svake četvrte godine i dalje ima prestupnu godinu, početkom 20. veka razlika od početnih 10 dana povećala se i iznosila je 13 dana. Usled toga 1923. godine vaseljenski patrijarh Meletije IV sazvao je Kongres istočnopravoslavnih crkava, uz poziv za hitnu reformu julijanskog kalendara.

Informer

Na predlog državnih i crkvenih zvaničnika, Milanković učestvuje na Svepravoslavnom kongresu u Carigradu, 1923. godine. Tom prilikom predložio je reformu julijanskog kalendara, koja je obuhvatala sledeća tri važna kalendarska pitanja:

- Usaglašavanje razlike između julijanskog i gregorijanskog kalendara koja je tada iznosila 13 dana 

- Utvrđivanje rasporeda budućih prestupnih godina kojim se obezbeđuje da dužina srednje kalendarske godine bude što bliža dužini tropske godine

- Usaglašavanje raskoraka između julijanskog i gregorijanskog kalendara u danu praznovanja Uskrsa i drugih pokretnih praznika

Julijanski kalendar imao je dva krupna nedostatka: za godinu je uzimao da ima 365 ¼ dana i da 235 lunarnih meseci predstavlja tačno 19 solarnih godina. Od prvog vaseljenskog sabora julijanski kalendar zaostao je na vremenskoj skali izraženoj u sunčanim godinama, za 13 dana.

Milanković formirao je svoj kalendar na neutralisanju tadašnje razlike od 13 dana između julijanskog i gregorijanskog kalendara. Na njegov predlog prihvaćeno je sledeće pravilo za prestupne godine koje glasi: "Prestupne godine mogu biti one koje su deljive sa 4 bez ostatka, a sekularne godine biće samo onda prestupne, ako njihov broj vekova kada se podeli sa 9, daje ostatak 2 ili 6". Sve ostale sekularne godine proste su, što daje potpunu preciznost do 2800. godine.

Informer

Tim novim pravilom, koje reguliše raspored prestupnih godina, dobija se srednja dužina kalendarske godine od 365 dana, 5 sati, 48 minuta i 48 sekundi. Time je dobijena do sada najveća tačnost kalendara, u kome se kalendarska godina razlikuje za samo 2 sekunde od sadašnje dužine tropske godine.

Milankovićev kalendar je do sada najpreciznije urađen kalendar, koji je doveden na isti datum kao gregorijanski, od koga će odstupiti tek 2800. godine, odnosno do tada ne može biti nikakvog mimoilaženja sa sadašnjim gregorijanskim kalendarom.

Milankovićev novi kalendar pravoslavnih crkava usvojen je jednoglasno na Svepravoslavnom kongresu u Carigradu, 1923. godine, ali je kasnije primenjen samo u Grčkoj, Rumunskoj, Carigradskoj i Aleksandrijskoj pravoslavnoj crkvi. Srpska, Jerusalimska i Ruska crkva, kao Sveta Gora, ostale su na starom kalendaru.