Društvo
Ruski Kozaci u amanet srpskoj braći! Protutnjao je vek od izgradnje "Ruskog puta" doneo je život na jug Srbije
Ekspedicija je pokrenuta povodom 100. godišnjice od izgradnje planinskog puta Vranje-Bosilegrad, poznatijeg kao Ruski put, u želji da se skrene pažnja javnosti na doprinos Rusa razvoju Srbije, te rusko istorijsko nasleđe na ovim prostorima.
Ruski put na jugu Srbije gradili su ruski kozaci, pre jednog veka, a i danas je veoma važna saobraćajnica koja je od značaja za područje Vranja.
Prema pisanim tragovima i priči meštana, put je gradilo oko 5.000 kozaka u periodu od 1921. do 1925. godine.
Ovaj put ide od sela Korbevac kod Vranjske Banje, preko Sebevranja, Klisurice, Nesvrte i stiže do Krive Feje, a zatim preko Besne Kobile, nastavlja ka Bosilegradu, sve ukupno u dužini od 70 kilometara.
Put je kroz vrleti Južne Srbije izgradila od 1921. do 1925. godine čuvena Kubanska kozačka divizija, čiji je komandant bio belogardejski general Vasiljij Logvinov.
Mnogi od kozaka koji su pod osvetom komunističkih vlasti uspeli da prebegnu u Srbiju, ovde su dali živote radeći na izgradnji saobraćajnice.
Ruski put bio je u to vreme glavna veza Južne Srbije i Istočne Bugarske, a nakon kapitulacije, bugarska vojska se upravo njime povukla u jesen 1944. godine sa juga Srbije koji je bila okupirala.
Put je i danas u upotrebi, ali je deonica preko Besne Kobile od tucanika i zimi je neprohodna osim za kamione i terenska vozila rudnika “Grot” u Krivoj Feji.
Mnogi od ruskih kozaka koji su ga gradili dali su svoje živote jer je rad bio iscrpljujući, a teren nepristupačan i planinski.
U selu Korbevac i na Besnoj Kobili kozacima su podignuti spomenici, kao večni spomen na ono što su uradili i dali srpskom narodu.
- Kubanska kozačka divizija, braći kozacima stradalim u tuđini 1921 -1925. godine - napisano je na spomeniku stradalim Rusima koji je podignut u Korbevcu.
Jedan od graditelja puta Logvinov je živeo u Vranju, gde je sahranjen na Šapranačkom groblju, a Boris Pozdnjakov koji je, takođe, živeo u Vranju bio je geodetski inženjer i jedan od glavnih projektanata puta.
Ruski put i danas posle jednog veka svedoči o istrajnosti i umeću graditelja, koji su uz skromna sredstva i oruđe izgradili nešto što će decenijama kasnije povezivati ljude.
Pored zaposlenih u Ruskom domu i Srpsko-ruskom humanitarnom centru, ekspedicija je proteklog vikenda na jugu okupila i srpske prijatelje iz Skaut rendžer pokreta Novi Sad, Udruženja biciklista rekreativaca „M-Bike“ Beograd, Sekcije ,,Izviđač - volonter“, Ultramaratonaca planinarskog kluba
“Železničar 2006“ iz Vranjske Banje i Srednje stručne škole Kragujevac.
Okupljeni su terencima „Niva“, motorima i biciklima prešla Čitav Ruski put, uz obilazak starih spomenika koji čuvaju sećanje na ruske kozake neimare na Besnoj Kobili i u selu Korbevac. N aspomenicima su položili vence icveće i obnovili natpise.