Društvo
Ako imate ove simptome, verovatno ste dobili long kovid! Evo šta to znači i ko je prvi na udaru
Prema definiciji ovo stanje podrazumeva simptome koji se nastavljaju nekoliko meseci, pa čak i godina nakon preležanog virusa.
Pacijenti sa long kovidom mogu imati širok spektar simptoma koji mogu trajati nedeljama, mesecima, pa čak i godinama nakon infekcije. Ponekad se simptomi mogu čak povući i ponovo se javiti.
Za neke pacijente, dugotrajni kovid može trajati nedeljama, mesecima ili godinama nakon infekcije kovidom, a u ekstremnim slučajevima može rezultirati invaliditetom.
Long kovid ne utiče isto na svaku osobu, te neki ljudi mogu imati razne zdravstvene probleme, kao i kombinacije simptoma koje u jednom periodu mogu da se povuku, pa da se ponovo vrate. Istraživanje američkog Ministarstva zdravlja potvrđuje da se kod većine ljudi simptomi long kovida posle nekog vremena smanje. Ipak, ukoliko ne dođe do poboljšanja stanja, savetuje se odlazak kod doktora koji će utvrditi da li je došlo do razvijanja dugotrajnog kovida.
Pacijenti koji se javljaju lekarima mogu imati čitav niz simptoma, a na sajtu Ministarstva zdravlja SAD, oni su podeljeni u nekoliko kategorija, te se izdvajaju opšti, respiratorni i srčani, neurološki, digestivni i ostali simptomi.
Opšti simptomi
Umor ili zamor koji ometa svakodnevni život
Simptomi koji se pogoršavaju nakon fizičkog ili mentalnog napora (takođe poznati kao "posteksertionalna malaksalost")
Groznica
Respiratorni i srčani simptomi
* Teškoće u disanju ili otežano disanje
* Kašalj
* Bol u grudima
* Brzo ili jako lupanje srca
Neurološki simptomi
* Teškoće u razmišljanju ili koncentraciji (magla u mozgu)
* Glavobolja
* Problemi sa spavanjem
* Vrtoglavica pri ustajanju (omamljenost)
* Osećaj iglica i igala
* Promene u mirisu ili ukusu
* Depresija ili anksioznost
Digestivni simptomi
* Dijareja
* Bol u stomaku
Ostali simptomi
* Bol u zglobovima ili mišićima
* Osip
* Promene u menstrualnom ciklusu
Ljudi sa long kovidom mogu imati simptome koje čak i stručnjaci teško objašnjavaju. Kliničke procene i rezultati rutinske krvne slike, rendgenskih snimaka grudnog koša i elektrokardiograma mogu biti normalni. Simptomi su slični onima koje prijavljuju ljudi sa hroničnim sindromom umora i drugim hroničnim bolestima koje nastaju nakon drugih infekcija. Često, ovakvi simptomi neobjašnjivi su čak i za lekare, te u takvim situacijama dolazi do kasnog uspostavljanja dijagnoze i lečenja.
Pacijenti koji su preležali težak oblik kovida mogu doživeti multiorganske efekte ili autoimuna stanja sa dugotrajnim simptomima koji se mogu odraziti na srce, pluća, bubrege, kožu, pa čak i mozak. Upravo zato, ljudi koji su preležali kovid infekciju sada imaju veće šanse da razviju teže bolesti poput dijabetesa, srčanih problema i neuroloških stanja.
Prema istraživanju američke vlade, pojedini pacijenti mogu čak i da završe na intenzivnoj nezi nakon preležanog kovida, baš zbog kombinacije nabrojanih simptoma.
Ko ima najveće šanse da razvije dugoročni kovid?
Iako studije o tome ko će najčešće razviti long kovid još uvek nisu završene, dosadašnja istraživanja pokazuju da su pojedine grupe ljudi više pogođene ovim stanjem.
Kao najzastupljeniji primeri navode se:
* Ljudi koji su preležali teži oblik kovida, posebno oni koji su bili hospitalizovani ili su bili na intenzivnoj nezi.
* Ljudi koji su imali osnovne zdravstvene probleme pre infekcije korona virusom
* Ljudi koji nisu primili vakcinu protiv korona virusa
Takođe, istraživanja su pokazala da pojedini ljudi imaju veći rizik da se razbole zbog mesta na kom žive ili rade ili zbog nemogućnosti pristupa lekarima i zdravstvenoj nezi, što se uglavnom odnosi na nerazvijene države.
Prevencija long kovida
Najbolji način prevencije long kovida je prevencija dobijanja korona virusa. Lekari i stručnjaci savetuju da se građani vakcinišu, a pored toga prate i sve ostale preporuke koje se odnose na sprečavanje dobijanja kovid infekcije.
Kako navode, potrebno je izbegavati blizak kontakt sa osobama kod kojih je potvrđen ili se sumnja da imaju kovid, boraviti u prostorijama sa dobrom ventliacijom, koristiti sredstva za dezinfekciju ruku i redovno prati ruke nakon korišćenja javnog prevoza, aerodroma, javnih wc-a...
Istraživanja su pokazala i da je manja šansa da pacijent razvije long kovid ukoliko je vakcinisan protiv ovog virusa.