Foto: youtube printscreen
Srbija
"AL' NE SPALI SLAVE, NITI SPOMEN SAVE" U želji da kazne srpski rod, Turci su na današnji dan spalili mošti Svetog Save
Posmrtni ostaci jednog od najvećih srpskih svetitelja, prvog arhiepiskopa SPC, bili su sahranjeni u manastiru Mileševa. Posle ustanka Srba protiv Turaka, Sinan paša je tražio da se mošti prebace u Beograd i tamo spale, za kaznu srpskom rodu.
Događaj plačem propraćen širom cele zemlje
Ispostavlja se da se na mestu na kojem je danas hram Svetog Save na Vračaru desilo pomenuto spaljivanje, a događaj je cela Srbija ispatila lelekom i plačem.
Molitva
"Veliki ukrase među Svetiteljima, Bogomudri oce Savo, molimo ti se, mi, sluge tvoje, i pripadajući vapijemo ti: ne ostavi decu svoju, oče, nego svagda budi s nama, kao što si obećao, da te i mi po dužnosti slavimo, da te veličamo, da proslavljamo veličinu i silu tvoju, i da ti prinesemo dostojnu pesmu, kličući i govoreći: tebe veličamo, Svetitelju, tebe slavimo, Svetilniče, tebi se klanjamo, oče Savo, moli, molimo ti se, da se spasu oni koji slave Sveti Spomen tvoj. Amin!"
Priča se da je Sinan paša došao Carigradskim drumom, da spali Savine mošti. Sinan je hteo da spali kosti na što većem mestu, kako bi što više građana moglo da vidi lomaču i zatraši ih, i upravo je to mesto bilo centar svega, odakle se sve moglo videti.
Izvršilac ovog pašinog naređenja beše neki Ahmed beg Okuzi. Ovaj brutalni sluga još brutalnijeg gospodara, veran svojoj okrutnoj prirodi, učini sve to na zverski način. On prvo načini vojni obruč oko samog manastira Mileševa. Onda primora monahe da izvade drveni kovčeg iz sarkofaga sa telom svetiteljevim.
Kovčeg staviše na konje, koje su terali sami monasi, jer su se turci plašili da se i dotaknu samog kovčega. I tako krenu tužna povorka. Uz plač i ridanje, monasi behu maltretirani i svaki Srbin ili Srpkinja, koje su usput sreli bili su ubijani ili nasilno odvedeni, kako bi bili onemogućeni da o ovome jave hajducima u šumi.
Informer
U spisima još stoji da su mošti izgorele na brdu Vračar, a kako u to vreme Vračar nije bio toliko veliki, smatralo se da je mesto gde je Sveti Sava spaljen zapravo današnji Tašmajdanski park. Tamo gde je sada hram, navodno se nalazila močvara, a na Slaviji se pecalo, jer je tu bila bara.
Početkom 19. veka Gligorije Vozarević, čovek zaslužan za osnivanje Narodne biblioteke, mislio je kako je pronašao mesto spaljivanja, jer je na periferiji ugledao nepoznati drveni krst. Zamenio ga je novim 1874. godine, a ceo kraj je dobio naziv "Vozarev krst". Danas se taj kraj zove Crveni krst!
Ali tu nije kraj priče! Odbor za podizanje Hrama Svetog Save odlučio da se objekat podigne na vrhu Vračara, gde se i sada nalazi ova najveća pravoslavna svetinja na Balkanu, verujući da su tu spaljene mošti.
Svetitelj Sava prvi je u nizu svetitelja iz loze Nemanjića koga veliča Srpska pravoslavna crkva. Važi za utemeljivača srednjovekovne Srpske države, diplomatije, prosvete i kulture.
Sveti Sava je bio srpski princ, monah, iguman manastira Studenica, književnik, diplomata i prvi arhiepiskop autokefalne Srpske pravoslavne crkve.
Rođen je kao Rastko Nemanjić, najmlađi sin velikog župana Stefana Nemanje, a već kao mladić dobija od oca na upravu Zahumlje (1190. ili 1191).
Veoma brzo, tačnije 1193. godine, Rastko beži na Svetu Goru, gde se zamonaši u ruskom manastiru Sveti Pantelejmon, nakon čega dobija ime Sava. Kasnije je sa ocem, koji se takođe zamonašio i dobio ime Simeon, podigao manastir Hilandar - prvi i jedini srpski manastir na Svetoj Gori.
Tokom 19. veka Tašmajdan je bio gradsko groblje na kom knez Miloš podiže crkvu, nedaleko od mesta spaljivanja. Mesto je danas poznato kao crkva Svetog Marka.
Godine 1219. Sava Prvi Srpski je ubedio vaseljenskog patrijarha i cara u Nikeji da odobre autokefalnost srpske crkve sa statusom arhiepiskopije.
Informer
Vaseljenski patrijarh Manojlo Prvi Carigradski imenovao je Savu za Prvog za prvog arhiepiskopa Srbije,nakon čega je on dva puta putovao u Palestinu. Preminuo je na povratku sa drugog hodočašća, u tadašnjoj bugarskoj prestonici Velikom Trnovu, dana 14. januara 1236. godine.
"Sinan paša vatru pali, telo Svetog Save spali - al’ ne spali slave, niti spomen Save"
Sinan-paša je spalio telo Svetog Save, ali je uvećao njegovu slavu i uticaj, pa radost turaka beše kratkotrajna. Dok se plamen vatre u kojoj su mošti spaljene stišavao, njih uhvati iznenadni strah i svi se razbežaše svojim kućama, zaključavši vrata za sobom. Na Vračaru pak, nekoliko monaha klečeći iz daljine posmatrahu plamen i čekahu da uzmu pregršt svetog pepela i odnesu natrag u Mileševo.
Mošti Svetog save je u manastir Mileševu preneo kralj Stefan Vladislav Prvi, inače Savin nećak. Iza sebe je ostavio više pisanih dela, čime je kod Srba proglašen za jednog od značajnijih pisaca i pravnika iz srednjeg.
Informer
Njegova najznačajnija pisana dela su "Žitije Svetog Simeona", "Karejski tipik", "Hilandarski tipik" i "Studenički tipik" i "Zakonopravilo", kroz koja Sveti Sava i dalje živi u srcu i duši svog naroda.