Dece će biti duplo manje nego starih: Crne prognoze RZS, Srbija gubi 1,5 miliona stanovnika

Glavni uzrok očekivanog smanjenja stanovništva u narednim decenijama biće, kako se navodi, negativan prirodni priraštaj.

- Učešća rađanja, prema starosti majke, ukazuju na trend odlaganja rađanja i to najviše ka starosnoj grupi 30-34 godine. Sve indicije ukazuju da je nepovratni momenat kada su se mlade žene, starosti od 20 do 24 godine, najčešće odlučivale na rađanje, što je u proseku u 1992. godini činilo najzastupljeniju starosnu grupu prema ostvarenom fertilitetu - napisano je u izveštaju Zavoda.

Duži životni vek

Prema rezultatima Popisa, očekivano trajanje života ženske populacije u Srbiji u 2022. godini iznosilo je 78, a muškaraca 73 godine. Međutim, očekuje se da će u 2052. godine dužina životnog veka žena i muškaraca biti približno 84, odnosno 79 godina.

- U narednih 30 godina, porast očekivanog trajanja života kod oba pola bio bi približno šest godina - navodi se u izveštaju.

Starosna piramida

Takođe, promene u starosnoj strukturi najbolje se mogu uočiti analizom starosne piramide i udela stanovništva po petogodišnjim starosnim grupama na početku (2022) i na kraju (2052) projekcionog perioda.

- Do 2052. godine, očekuje se porast udela u ukupnom stanovništvu samo lica starih 70 i više godina. Ovo je očekivano, s obzirom na to da su u 2022. godini najbrojnije bile starosne grupe 40‒44 godine kod muškaraca i 65‒69 godina kod žena - objašnjeno je.

Dvostruko manji broj dece

Iako će se udeo mlade populacije do 14 godina u ukupnom stanovništvu zadržati na nivou od oko 14 odsto u periodu 2022 - 2052. godine, veličina ovog kontingenta će se smanjiti za oko 25 odsto.

- Smanjenje se podjednako odnosi na decu predškolskog (0-6 godina) i školskog (7-14 godina) uzrasta. Ovo je direktna posledica manjeg broja živorođenih. U poređenju sa brojem starih 65 i više godina, broj mladih uzrasta 0-14 godina biće dvostruko manji na kraju projekcionog intervala, rezultati su Popisa stanovništva.

Srbija 2025 - nacija starih

Rezultati pokazuju i da će Srbija 2052. godine biti demografski starija nego 30 godina ranije, prema svim projekcionim varijantama.

- U 2022. godini, prosečna starost stanovništva Srbije iznosila je 43,8 godina, a prema očekivanim projekcijama, predviđa se da će do 2052. porasti na 46,4 godine. Takođe, u narednih 30 godina, biće značajna i promena udela stanovništva starog 65 i više godina u ukupnom stanovništvu, sa 21,9 odsto (2022) na 28,5 odsto (2052) - navodi se u izveštaju.

Činjenica je da je stanovništvo Srbije već veoma staro, što najbolje pokazuje indeks starenja, prema kojem je odnos broja starih 60 i više godina naspram broja mladih 0-19 godina iznosio 3:2 u 2022. godini, dok će se u 2052. taj odnos približiti razmeri 4:2.

- U kontekstu procene buduće potražnje za uslugama kao što su zdravstvena i socijalna zaštita starijih, posebno je važno skrenuti pažnju na populaciju staru 80 i više godina. Udeo najstarijih u ukupnom stanovništvu povećaće se sa 4,5 odsto u 2022. godini na 7,3 odsto u 2052. godini, zaključak je.

Osim toga, u naredne tri decenije uslediće produbljivanje demografske heterogenosti stanovništva u Srbiji: gotovo 50 odsto populacije biće koncentrisano u pet gradova koji su značajniji urbani centri: Beograd, Novi Sad, Novi Pazar, Kragujevac i Niš.

Mnogu gradovi u Srbiji postaće "sela"

Alarmantni demografski trendovi u Srbiji ukazuju na to da će mnogi gradovi, poput Kikinde i Nove Varoši, po broju stanovnika biti svedeni na nivo sela. Najnoviji izveštaj Republičkog zavoda za statistiku predviđa značajno smanjenje stanovništva i starenje populacije, što bi moglo imati dalekosežne posledice za društveno-ekonomski razvoj zemlje.

Srbija će do 2052. godine imati 5,2 miliona stanovnika, što je pad od oko 1,5 miliona u odnosu na 2022. godinu. Ovaj pad je rezultat negativnog prirodnog priraštaja i migracija. Posebno zabrinjava podatak da će broj dece do 14 godina biti duplo manji od broja osoba starijih od 65 godina, što ukazuje na ozbiljno starenje nacije.

Opština Ada će doživeti najveći pad broja stanovnika - smanjenje od 60,2%. Kikinda će izgubiti polovinu stanovništva, a Zrenjanin će sa 105.000 stanovnika pasti na 60.000. Nova Varoš će imati svega 2.900 stanovnika, što je broj stanovnika tipičan za sela u Srbiji.

Opština Novi Kneževac će imati povoljniju starosnu strukturu, sa nižom prosečnom starošću i većim udelom mladih. Senta i Čoka takođe će imati veći udeo mladih na kraju projekcionog intervala.

Kakva je situacija u Sremu i Zlatiboru

Opštine Šid i Irig očekuje smanjenje stanovništva od oko 39%. Stara Pazova će zadržati pozitivan migracioni saldo, ali će prirodno obnavljanje stanovništva biti negativno.

Sve opštine osim Čajetine suočavaju se sa gubitkom stanovništva. Nova Varoš će izgubiti 63,6% stanovnika, a Užice i Priboj oko 37%. Negativan prirodni priraštaj je prisutan u celoj oblasti.

Kako će se demografska slika promeniti u Severnobačkoj oblasti

Subotica, Bačka Topola i Mali Iđoš suočiće se sa depopulacijom. Subotica će izgubiti 32,1% stanovništva, dok će Mali Iđoš, uprkos gubitku, imati najveći udeo mladih.

Ovi podaci ukazuju na ozbiljne demografske izazove sa kojima će se Srbija suočiti u narednim decenijama, što zahteva hitne mere kako bi se ublažile negativne posledice ovih trendova.