Pionirska pruga kojom su upravljala deca osnovnoškolskog uzrasta! Pročitajte autorski tekst ministra Gorana Vesića (FOTO)

Beogradska pionirska pruga nije bila prva takva u tadašnjoj komunističkoj Jugoslaviji jer je dvadeset dana ranije, 1. septembra 1947. godine, pionirsku prugu dobio Zagreb. 

Bio je to deo plana nove države da u svim glavnim i drugim važnijim gradovima jugoslovenskih republika osnuju pionirske pruge. Tako je 13. marta 1948. godine pionirska pruga počela sa radom u Ljubljani, 21. jula u Skoplju a 18. septembra iste godine u Sarajevu. Građene su i manje pionirske pruge u Mariboru, Bitolju i Kruševcu.
 
Prva pionirska pruga u svetu izgrađena je 24. juna 1935. godine u Tbilisiju, glavnom gradu Sovjetske Republike Gruzije a potom su postale popularne u čitavom Sovjetskom Savezu. Upravo je to razlog zašto su Titovi komunisti, koji su do 1948. godine slepo i verno kopirali sovjetski komunizam, želeli da zabavu koju imaju sovjetska deca ponude jugoslovenskim pionirima. Železnica je u tom vremenu i dalje bila simbol tehnološkog napretka zemlje jer korišćenje aviona i automobila još uvek nije dobilo široku civilnu upotrebu. Pionirske železnice bile su ”komunistički zabavni parkovi” u kojima mladi dobijaju tehnološka znanja ali i ideološko obrazovanje i odrastaju u skoro vojnoj hirerahiji u skladu sa organizacijom koju je imala železnica.

Informer

Informer

Ono što je ovu prugu činilo posebnom bila je činjenica da su većina zaposlenih bila deca. Uprava pionirske pruge bila je u stanici Sutjeska odakle je radom rukovodilo stručno lice iz Jugoslovenskih državnih železnica (JDŽ) čiji je pomoćnik je, zbog dece, bio pedagog. ”Železničko osoblje sastojalo se od dve mašinske partije (dvojica mašinovođa i dva ložača), jednog nadzornika – telegrafiste i desetara pruge”, pisao je Nenad Govedarević u svojoj knjizi „Privatne pruge uzanog koloseka“. Sve ostale poslove na pionirskoj pruzi obavljali su pioniri koji su za to bili osposobljeni na kursevima za odgovarajuća železnička zanimanja. Zanimljivo je da su i otpravnici vozova bili pioniri, pod stalnim nadzorom profesionalnih otpravnika vozova iz državne železnice. Bilo je organizovano petnaest različitih kurseva za osposobljavanje pionira za razna zanimanja u izvršnoj službi železnice. Kroz ove kurseve je tokom 1948. godine u Beogradu prošlo 460  a 1949. godine još 700 pionirki i pionira. Zanimljivo je da su mnogi od njih kasnije postali železničari jer su upisali redovne železničke škole pa je pionirska železnica bila neka vrsta prakse koja se kasnije u socijalizmu zvala ”usmereno obrazovanje” a danas ”dualno obrazovanje”. Pioniri – železničari imali su svoje dečije uniforme koje su bile identične sa onima koje su nosili zaposleni u JDŽ a koje su ih činili ponosnim i posebnim u tom vremenu.