Ovo je srpski Notr Dam! Otkriveno 75 grobova, a tek da čujete ko je ktitor

Crkva Presvete Bogorodice u Donjoj Kamenici, na petnaestom kilometru puta od Knjaževca prema Pirotu, najznačajniji je spomenik srednjevekovne kulture u knjaževačkom kraju.

Neobična i jedinstvena arhitekture oduvek je privlačila pažnju i znatiželjnika i naučnika jer još uvek nije otkrila najvažnije detalje iz svoje prošlosti, posebno o svom zagonetnom poreklu.

Pomešanih arhitektonskih stilova, sa karakterističnim kulama i uskim prozorima nalik puškarnicama, Bogorodičina crkva u Donjoj Kamenici pripada Timočkoj eparhiji, a o njoj brinu Zavod za zaštitu kulture u Nišu i knjaževački Zavičajni muzej.

Milica Mihajlović, kustos, istoričar umetnosti iz Zavičajnog muzeja u Knjaževcu, objašnjava:

- Smatra se da je crkva podignuta u prvoj polovini 14. veka i to na mestu starijeg sakralnog objekta, dok je živopis izveden u drugoj polovini 14. veka. Reč je o despotskoj, to jest vlastelskoj zadužbini, po nekim ikstraživačima pridvornoj, odnosno grobnoj crkvi koja je bila deo većeg manastirskog kompleksa.

Osnova crkve je, kaže ona, u obliku sažetog krsta sa kupolom. Iako veoma mala i bez ijednog pravog ugla, ona ima sve elemente nekih od naših najznačajnijih srednjevekovnih spomenika.

- Po arhitektonskim karakteristikama crkva pripada korpusu poznovizantijske arhitekture. Prisutni su elementi raškog graditeljstva, kao i posredni uticaji Romano-Gotske arhitekture koje na ove prostore stižu sa primorja, preko centralnog dela zemlje, a pod uticajem srpskih srednjevekovnih crkava poput crkve Svetog Nikole i Svete Bogorodice u Toplici, Svetog Đorđa u Rasu i mnogih drugih - navodi Milica.

Romanski uticaji oličeni su u dvema karakterističnim kulama sa strmim olovnim pokrivačima, zbog čega kameničku crkvu nazivaju i srpskim Notr Damom, a jedinstvena je i po tome što njen ktitor još uvek nije sa sigurnošću utvrđen.

- Postoji nekoliko pretpostavki koje nepoznatog vlastelina dovode u vezu sa Vidinskim kneževstvom, nepoznatim sinom bugarskog cara Mihaila III Šišmana, stradalog u bici na Velbuždu 1330. godine, ili Mihajlom, manje poznatim unukom bugarskog cara Jovana Aleksandra. Neki od istraživača povezuju ktitora crkve sa Mihajlom Abovićem, to jest Mihajlom Anđelkovićem - objašnjava Milica.

Živopis crkve dobro je sačuvan. Sastoji se od pet ciklusa sa pažljivo biranim motivima. Naos je oslikan scenama velikih praznika i Hristovog stradanja, uz mnoštvo drugih detalja.

Na jednom od zidova priprate naslikani su i zagrljeni likovi Svetih ratnika Teodora Tirona i Teodora Stratilata.

- Na spratu priprate javljaju se scene iz života Svetog Nikole u severnoj kuli, kao i iz života Svete Petke u južnoj kuli. Svete Petke Rimske i Svete Petke Ikonijske, jedne postradale u drugom, a druge u četvrtom veku. One su detaljno prikazane sa scenama mučenja i ovo je jedinstven ciklus na Balkanu - dodaje ona.

Tokom svoje burne prošlosti crkva je pretrpela mnogobrojna oštećenja, pa je u nekoliko navrata bila konzervirana i restaurirana.

- U porti crkve otkriveno je preko 75 grobova. U jednom od njih pronađena je srebrna dijadema sa pozlatom, koja je verovatno pripadala ktitorki - navodi.

Ostavite komentar

Pošalji komentar

Pravila komentarisanja:

Komentare objavljujemo prema vremenu njihovog pristizanja. Prednost u objavljivanju komentara imaće registrovani korisnici. Molimo Vas da ne pišete komentare velikim slovima, kao i da vodite računa o pravopisu.

Redakcija Informer.rs zadržava pravo izbora, brisanja komentara, ili modifikacije komentara koji će biti objavljeni. Prema Zakonu o informisanju zabranjeno je objavljivanje svih sadržaja koji podstiču diskriminaciju, mržnju ili nasilje protiv lica ili grupe lica zbog njihovog pripadanja ili nepripadanja određenoj rasi, veri, naciji, etničkoj grupi, polu ili zbog njihovog seksualnog opredeljenja.

Nećemo objavljivati komentare koji sadrže govor mržnje, psovke i uvrede. Sadržaj objavljenih komentara ne predstavlja stavove redakcije Informera ili portala Informer.rs, već isključivo stavove autora komentara.

Sugestije ili primedbe možete da šaljete na redakcija@informer.rs.