Amerikanci pokrenuli operaciju "Mračni gen", Moskva odmah spremila osvetu: Znate li šta su im Rusi uradili?

U jeku Hladnog rata, dok su Iran i SAD bili saveznici, sproveden je rizičan špijunski projekat pod nazivom “Mračni gen”, u kome su američki i iranski avioni neprekidno provocirali sovjetsku PVO - uz visoku cenu.

U doba kada su Teheran i Vašington bili u prisnim odnosima, daleko od današnje konfrontacije, sproveden je jedan od najopasnijih i najmanje poznatih špijunskih programa Hladnog rata - Projekat "Mračni gen" (The Dark Gene).

Reč je o vazdušno-obaveštajnoj saradnji između CIA i Imperatorskog ratnog vazduhoplovstva Irana, koja se oslanjala na prethodni Projekat Ibeks, u okviru kog su duž sovjetsko-iranske granice postavljani prislušni punktovi. Operacije su započete šezdesetih godina uz podršku šaha Reze Pahlavija, a u njih su bili uključeni specijalno opremljeni avioni, američke posade i najmodernija špijunska oprema, prenosi Oružje online.

Cilj je bio jasan – detektovati praznine u sovjetskoj protivvazdušnoj odbrani i prikupiti što više strateških podataka. Za uzvrat, Iran je dobijao pristup najmodernijim borbenim avionima, uključujući F-4 i F-14, čime je postao ključni američki saveznik između SSSR i Persijskog zaliva.

Vazduhoplovne baze pod zajedničkom komandom CIA i Irana bile su strogo obezbeđene, a u njima su radile američke tehničke ekipe koje su presretale sovjetsku radio-komunikaciju. Avioni kao što su Boeing 707 i DHC-4 Caribou nosili su sofisticirane prijemnike i prislušnu opremu, dok su operacije često vođene s iranske teritorije, ali uz veliku blizinu sovjetskog vazdušnog prostora.

Rizik je bio ogroman. Ako bi avion preleteo granicu i bio oboren, piloti su imali zadatak da tvrde kako je reč o trenažnom letu i navigacionoj grešci. Uprkos merama opreza, Sovjeti su uspevali da obaraju avione - dokumentovano je obaranje tri iranska F-5, jednog turskog i jednog američkog aviona, kao i jednog MiG-21 koji je izveo prvi nadzvučni taran u istoriji, sudarivši se sa jednim F-5.

Projekat je obustavljen tek posle Iranske revolucije 1979, kada je Teheran potpuno promenio kurs i prekinuo vojnu saradnju sa SAD. Operacije "Mračni gen" i "Ibeks" tada su naglo prekinute, a oprema i informacije uglavnom su izgubljeni ili povučeni.

Zaključak je jasan: CIA i Pentagon su uz visoke troškove i velike gubitke pokušavali da prodru kroz sovjetski obruč, oslanjajući se na rizične misije i savezništvo koje se kasnije pokazalo kao - iluzija. Sovjeti su, uprkos tehnološkoj zaostalosti u nekim oblastima, vrlo vešto čuvali svoje nebo.

Ostavite komentar

Pravila komentarisanja:

Komentare objavljujemo prema vremenu njihovog pristizanja. Prednost u objavljivanju komentara imaće registrovani korisnici. Molimo Vas da ne pišete komentare velikim slovima, kao i da vodite računa o pravopisu.

Redakcija Informer.rs zadržava pravo izbora, brisanja komentara, ili modifikacije komentara koji će biti objavljeni. Prema Zakonu o informisanju zabranjeno je objavljivanje svih sadržaja koji podstiču diskriminaciju, mržnju ili nasilje protiv lica ili grupe lica zbog njihovog pripadanja ili nepripadanja određenoj rasi, veri, naciji, etničkoj grupi, polu ili zbog njihovog seksualnog opredeljenja.

Nećemo objavljivati komentare koji sadrže govor mržnje, psovke i uvrede. Sadržaj objavljenih komentara ne predstavlja stavove redakcije Informera ili portala Informer.rs, već isključivo stavove autora komentara.

Sugestije ili primedbe možete da šaljete na redakcija@informer.rs.