Evo ko je gradio simbole Beograda! Vesić: Zgrade koje krase naš grad izgradili čuveni „crnotravci” (FOTO)
Podeli vest
Kada prolazimo pored Doma Narodne skupštine, Vlade Srbije, Ministarstva finansija, Univerzitetske biblioteke, Arhiva Srbije, Doma garde u Topčideru, Radio Beograda, stare zgrade Železničke stanice na Savskom trgu, palate Albanija, hotela Moskva, fabrike hartije Milana Vape koja je budući dom Muzeja Nikole Tesle, Univerzitetske biblioteke u Bulevaru kralja Aleksandra, Belog dvora na Dedinju, Komande vazduhoplovstva u Zemunu, pa i restorana „Dva jelena” znamo ko je projektovao ove zgrade i kada su izgrađene.
Ne znamo, nažalost, da su sve ove zgrade kao i mnoge druge koje krase naš grad izgradili neimari Beograda čuveni „crnotravci”.
Nakon održane sednice GS UN u Njujorku, oglasio se ministar Goran Vesić i poručio da cela zemlja s ponosom gleda na lavovsku borbu predsednika Srbije Aleksandra Vučića.
Ministar građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture Goran Vesić obišao je danas radove na rekonstrukciji magistralnog puta Veliki Crljeni - Junkovac, u opštini Lazarevac, gde je istakao da će radovi biti završeni za najduže šest meseci, verovatno i za četiri, što će značajano olakšati život građanima te beogradske opštine.
23.05.2024
15:02
Današnja južna Srbija, severna Makedonija i zapadna Bugarska poznate su vekovima po neimarima ili dunđerima. „Neimar” je reč koja potiče iz arapskog, to jest turskog jezika i opisuje majstora koji po znanju odgovara današnjem građevincu. Reč "dunđer" podrazumeva zanatliju koji poznaje najmanje zidarski, tesarski i kamenorezački zanat.
Dok su ovim prostorima vladale Osmanlije ti poslovi su bili cenjeni ali slabo plaćeni i ljudi su ih obavljali iz nužde kako bi prehranili porodice. Zidali su uglavnom džamije i kuće od naboja.
O istoriji crnotravaca piše Srećko Stanković, građevinski inženjer iz sela Brod kod Crne Trave. Javnost je od Srećka saznala da istorija graditeljstva u crnotravskom kraju počinje 1791. godine kada je turska država dozvoljavala Srbima da obnove porušene i izgrade nove crkve što je dovelo do razvoja građevinarstva.
„Već krajem osamnaestog veka Crnotravci su odlazili da grade u Vlasotincu, Leskovcu i Nišu, a od početka 19. veka i u Aleksincu, Paraćinu, Kragujevcu, ali i Rumuniji i Bugarskoj”, navodi Stanković.
Kada je reč o Beogradu, prvi poznati nalaz o neimarskom doprinosu Crnotravaca je skadarlijska kafana „Dva jelena” koju je izgradio Crnotravac brkati Đorđe 1832. godine otkrio je Stanković. Posle oslobođenja od Turaka, tamošnji neimari sve više odlaze u pečalbu po celoj zemlji, pa tako i u prestonicu u kojoj su 1906. činili čak 80 odsto svih građevinskih radnika.
„Neimari su u pečalbu polazili u starosti od 14 do 16 godina. U prvoj godini rada su nosili cigle, daske i drugi materijal, u drugoj su pravili malter i beton, a u trećoj su počinjali da zidaju u sredini zida pored dva dobra majstora. Potom je birano ko može da bude majstor i grupovođa, a ko će ostati radnik”, ističe Stanković.
Kako je Srbija počela da se osamostaljuje i preuzima prvo civilnu vlast da bi se potom izborila za nezavisnost došlo je do ubrzanog razvoja gradova, pre svega Beograda. Nova gradnja, pod uticajem zapada, postaje sve zahtevnija.
idaju se kuće pa stambene zgrade, vile, crkve, objekti državne uprave i kasarne. U obnovljenu srpsku državu već od dvadesetih godina 19. veka počinju da dolaze prvo radnici iz današnje Makedonije, a sa njima i prvi crnotravci.
Pored neimara i dunđera traže se i zografi i zografske tajfe. Osim Beograda crnotravci počinju da grade Topolu, Požarevac i Kragujevac, a nakon oslobođenja od Turaka 1878. godine i Niš, Vranje, Pirot i Leskovac, a delatnost dunđera i neimara doživljava prvi uspon.
Prema publikaciji Ognjena Tutića koja je pratila izložbu Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda „tokom poslednje četvrtine 19. veka, crnotravski dunđeri orjentišu se dominantno ka Beogradu koji, kao prestonica Kneževine, a potom i Kraljevine Srbije, postaje fokus intenzivne graditeljske delatnosti.
O ovom periodu, poznavaoci delatnosti majstora iz Crne Trave govore kao prelomnom, s obzirom da se tada uočava prelaz iz dunđerskog u savremeno doba gradnje a Crnotravci izrastaju u moderne graditelje.
Krajem devetnaestog i početkom dvadesetog veka, Crnotravci se u krugovima beogradskih neimara plasiraju kao izvrsni majstori, stiču lep glas kao graditelji i doživaljavaju punu afirmaciju”, pisao je Tutić.
Prvu generaciju uspešnih majstora poreklom iz Crne Trave koji su se proslavili u Beogradu početkom dvadesetog veka predvodili su braća Gorča i Milić Popović iz mahale Popovi.
Proslavio se i inženjer Ivan Ivanović, najobrazovaniji Crnotravac tog vremena iz mahale Ivanovi. Na velikim državnim projektima kao što su stara Železnička stanica, zgrada Uprave fondova, a danas Narodni muzej, Beogradske zadruge iz Karađorđeve kao današnji Studentski kulturni centar radili su Zarija Radosavljević – Dubija i Milan Bogdanović - Češanka iz mahale Zlatanci, Miladin Đorđević iz mahale Karakaši kao i Đura Ilić, Nastas i Vlada Ljubić i Svetozar Jović iz mahale Obradovci. U periodu između dva svetska rata u Beogradu se otvaraju dve stručne škole, Zidarsko – kamenorezačka i Državna građevinska – zanatska škola, pa mnogi mladi Crnotravci stiču formalno obrazovanje koje ih uz prirodni talenat, tradiciju i tajne koje su učili od očeva čini najboljim majstorima Beograda.
Neki od njih postaju preduzimači kao što je Stojadin Anđelković iz mahale Ruplje koji je od 1924. do 1928. godine gradio zgradu Generalštaba u Ulici Miloša Velikog 33, a preduzimač Vlada Kitanović radio je zgrade Arhiva Srbije i Pravnog fakulteta. Crnotravci su se proslavili, braća Popović, izgradnjom male crkve Svetog Save na Vračaru, a ostalo je poznato da je Sima Lepojević iz mahale Dećeve radio na pripremi terena, temelju i postamentu za spomenik Pobednik vajara Ivana Meštrovića.
Posle Drugog svetskog rata osnovana je Srednjotehnička građevinska škola koja i danas radi. Njeni učenici, među kojima je bilo veoma mnogo Crnotravaca, postajali su dobri šefovi gradilišta i direktori gradnje u skoro svim građevinskim preduzećima u Srbiji.Takođe, sve vreme postojanja Jugoslavije, crnotravski neimari će podizati zdanja od Slovenije do Makedonije.
Među njihovim prestoničkim „referencama” su Filološki i Veterinarski fakultet, Beograđanka, hoteli Metropol i Jugoslavija kao i Palata Srbija.
Zato je Beograd 16. juna 2019. godine u Čuburskom parku podigao spomenik crnotravskom neimaru.
Crnotravcima taj spomenik nije bio potreban jer je svaka zgrada koju su izgradili podsećanje na njih. Ovaj gest bio je potreban nama, Beograđankama i Beograđanima, da pokažemo da generacijama ovih divnih ljudi koji su deo istorije našeg grada znamo da kažemo hvala, piše Goran Vesić.
Komentare objavljujemo prema vremenu njihovog pristizanja. Prednost u objavljivanju komentara imaće
registrovani korisnici. Molimo Vas da ne pišete komentare velikim slovima, kao i da vodite računa o pravopisu.
Redakcija Informer.rs zadržava pravo izbora, brisanja komentara, ili modifikacije komentara koji će biti objavljeni.
Prema Zakonu o informisanju zabranjeno je objavljivanje svih sadržaja koji podstiču diskriminaciju, mržnju ili
nasilje protiv lica ili grupe lica zbog njihovog pripadanja ili nepripadanja određenoj rasi, veri, naciji,
etničkoj grupi, polu ili zbog njihovog seksualnog opredeljenja.
Nećemo objavljivati komentare koji sadrže govor mržnje, psovke i uvrede. Sadržaj objavljenih komentara ne
predstavlja stavove redakcije Informera ili portala Informer.rs, već isključivo stavove autora komentara.
Sugestije ili primedbe možete da šaljete na redakcija@informer.rs.
Nakon održane sednice GS UN u Njujorku, oglasio se ministar Goran Vesić i poručio da cela zemlja s ponosom gleda na lavovsku borbu predsednika Srbije Aleksandra Vučića.
Balistička raketa srednjeg dometa testirana je 21. novembra i dobila naziv "Orešnik" (orah), izjavio je predsednik Rusije Vladimir Putin u obraćanju naciji.
Ruska vojska je udarila ukrajinski industrijski objekat jednim od najnovijih raketnih sistema srednjeg dometa - nenuklearnom balističkom raketom pod nazivom Orešnik.
Antisrpski medij iz Beograda još jednom je pokazao i dokazao narodu svu svoju dvoličnost u punom sjaju kada su pohvalili Hrvatsku koja se priprema u slučaju nuklearnog rata, dok je isti portal samo pre dva dana rekao da Aleksandar Vučić paniči kada je govorio upravo o tome.
Sa jedne strane imamo predsednika Aleksandra Vučića, koji Srbiju gradi i modernizuje, a sa druge strane imamo opoziciju koja koči tu modernizaciju, koja se bori protiv uklanjanja nebezbednog nacističkog mosta, a sada javno obećavaju i borbu protiv mašina, baš kao početkom 19. veka kada su bile skupine ljudi koje su se borile protiv mašina i koje su ih razbijale!
Brutalno nasilje koje opozicija sprovodi u Novom Sadu, ali i u Beogradu, svakog dana poprima drugačiji i žešći oblik, a poslednji u nizu skandal bio je u režiji poslanika Demokratske stranke Zorana Lutovca, Nebojša Novaković, koji je brutalno udarao i psovao srpske policajce!
Situaciju na frontu između Rusije i Ukrajine ali i tišinu Donalda Trampa nakon Bajdenove odluke da Ukrajina gađa unutrašnjost Rusije američkim oružjem , analizirali su gosti "Rata uživo", novinar i ekonomista Nebojša Berak i Sava Stambolić ispred Centra za društvenu stabilnost.
Gosti Informerovog "Otvorenog studija" bili su profesor dr Boris Bratina sa Fakulteta u Kosovskoj Mitrovici i predsednik GO Zemun Gavrilo Kovačević. Oni su komentarisali današnja hapšenja vezana za tragediju u Novom Sadu.
Skandalozna odluka novosadskog tužilaštva da se uhapse bivši ministar Goran Vesić i v.d. direktorka "Infrastruktura Železnice" Jelena Tanasković posledica su jezivog pritiska opozicije i tajknuskih medija!
Džihadista i vehabija Nermin A. (37) iz Novog Pazara uhapšen je juče jer je na društevnim mrežama objavljivao fotografije, video klipove i audio snimke u kojima je pozivao na rat protiv Srba i pravoslavaca!
Apelacioni sud u Nišu potvrdio je presudu Višeg suda u Nišu kojom je Jovanu Nikoliću (41) iz Niša izrečena mera obaveznog lečenja i čuvanja u psihijatrijskoj ustanovi, jer je pokušao da na podmukao način ubije Svetlanu S. (63) kojim je bilo u emotivnoj vezi. Jovan je prvo bio optužen za pokušaj teškog ubistva ali je veštačenjem utvrđeno da boluje od nespecifikovane neorganske psihoze, pa mu je umesto zatvorske kazne izrečena mera lečenja i čuvanja na psihijatriji.
Zemunac Dragan Ugarković (35), poznatiji kao Ugar, pripadnik stare garde zemunskog podzemlja i jedan od onih koji se nije plašio nikoga i ničega, likvidiran je u Novom Beogradu pre tačno 25 godina, 21. novembra 1999.
Novoizabrani predsednik Sjedinjenih Američkih Država Donald Tramp imenovao je danas bivšeg državnog tužioca Floride Pam Bondi za funkciju državnog tužioca SAD, preneo je Rojters.
Velika Britanija je sada "direktno uključena" u rat u Ukrajini pošto su njene rakete Storm šedou korišćene za napad na ciljeve unutar Rusije, rekao je ruski ambasador u Britaniji Andrej Kelin.
Predsednik Ukrajine Volodimir Zelenski reagovao je danas na izjavu ruskog predsednika Vladimira Putina o upotrebi nove ruske balističke rakete, rekavši da je time ekslairana situacija u ratu u Ukrajini i prekršena Povelja UN.
Ambasador Ukrajine u Velikoj Britaniji, bivši glavnokomandujući Oružanih snaga Ukrajine Valerij Zalužnji, izjavio je danas da, posle direktnog uplitanja saveznika Rusije u rat protiv Ukrajine, može da se smatra da je počeo Treći svetski rat.
Brazilska federalna policija saopštila je danas da je podnela krivičnu prijavu protiv bivšeg brazilskog predsednika Žaira Bolsonara zbog njegove uloge u navodnom pokušaju državnog udara nakon što je izgubio predsedničke izbore 2022. godine.
Već smo navikli da pop zvezda Lejdi Gaga dobija filmske uloge, ali sve nas je posebno šokirala kada se pre 9 godina pojavila u seriji "Američka horor priča" i to u scenama koje su prepune seksa, golotinje i krvi.
Većina pamti seriju "Ranjeni orao", ali malo ko zna da je ova priča najpre zaživela na pozornici. Evo ko su bili prvi glumci koji su oživeli likove iz vanvremenskog romana Mir-Jam.
Bez obzira na to da li preferirate stimulaciju prstima, oralni seks, seksualne igračke ili kreativnu igru iznad pojasa, ključ do zadovoljstva leži u istraživanju sopstvenog tela i povezivanju sa partnerom. Evo kako da uživate u intimnosti na potpuno nov način!
Zlata Petrović ima dvojicu sinova, Jovana koji se trunutno nalazi u rijaliti programu "Elita 8", a kojeg je dobila sa voditeljem Zoranom Pejićem Pejom, i Mikija, kojeg je dobila sa Hasanom Dudićem.
Pevačica Lepa Brena i njen suprug, Boba Živojinović, danas proslavljaju krsnu slavu, Aranđelovdan, ameđu poslednjima došla je snajka Aleksandra Prijović.
Ostavite komentar
Pravila komentarisanja:
Komentare objavljujemo prema vremenu njihovog pristizanja. Prednost u objavljivanju komentara imaće registrovani korisnici. Molimo Vas da ne pišete komentare velikim slovima, kao i da vodite računa o pravopisu.
Redakcija Informer.rs zadržava pravo izbora, brisanja komentara, ili modifikacije komentara koji će biti objavljeni. Prema Zakonu o informisanju zabranjeno je objavljivanje svih sadržaja koji podstiču diskriminaciju, mržnju ili nasilje protiv lica ili grupe lica zbog njihovog pripadanja ili nepripadanja određenoj rasi, veri, naciji, etničkoj grupi, polu ili zbog njihovog seksualnog opredeljenja.
Nećemo objavljivati komentare koji sadrže govor mržnje, psovke i uvrede. Sadržaj objavljenih komentara ne predstavlja stavove redakcije Informera ili portala Informer.rs, već isključivo stavove autora komentara.
Sugestije ili primedbe možete da šaljete na redakcija@informer.rs.