Evo ko je gradio simbole Beograda! Vesić: Zgrade koje krase naš grad izgradili čuveni „crnotravci” (FOTO)
Podeli vest
Kada prolazimo pored Doma Narodne skupštine, Vlade Srbije, Ministarstva finansija, Univerzitetske biblioteke, Arhiva Srbije, Doma garde u Topčideru, Radio Beograda, stare zgrade Železničke stanice na Savskom trgu, palate Albanija, hotela Moskva, fabrike hartije Milana Vape koja je budući dom Muzeja Nikole Tesle, Univerzitetske biblioteke u Bulevaru kralja Aleksandra, Belog dvora na Dedinju, Komande vazduhoplovstva u Zemunu, pa i restorana „Dva jelena” znamo ko je projektovao ove zgrade i kada su izgrađene.
Ne znamo, nažalost, da su sve ove zgrade kao i mnoge druge koje krase naš grad izgradili neimari Beograda čuveni „crnotravci”.
Nakon održane sednice GS UN u Njujorku, oglasio se ministar Goran Vesić i poručio da cela zemlja s ponosom gleda na lavovsku borbu predsednika Srbije Aleksandra Vučića.
Ministar građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture Goran Vesić obišao je danas radove na rekonstrukciji magistralnog puta Veliki Crljeni - Junkovac, u opštini Lazarevac, gde je istakao da će radovi biti završeni za najduže šest meseci, verovatno i za četiri, što će značajano olakšati život građanima te beogradske opštine.
23.05.2024
15:02
Današnja južna Srbija, severna Makedonija i zapadna Bugarska poznate su vekovima po neimarima ili dunđerima. „Neimar” je reč koja potiče iz arapskog, to jest turskog jezika i opisuje majstora koji po znanju odgovara današnjem građevincu. Reč "dunđer" podrazumeva zanatliju koji poznaje najmanje zidarski, tesarski i kamenorezački zanat.
Dok su ovim prostorima vladale Osmanlije ti poslovi su bili cenjeni ali slabo plaćeni i ljudi su ih obavljali iz nužde kako bi prehranili porodice. Zidali su uglavnom džamije i kuće od naboja.
O istoriji crnotravaca piše Srećko Stanković, građevinski inženjer iz sela Brod kod Crne Trave. Javnost je od Srećka saznala da istorija graditeljstva u crnotravskom kraju počinje 1791. godine kada je turska država dozvoljavala Srbima da obnove porušene i izgrade nove crkve što je dovelo do razvoja građevinarstva.
„Već krajem osamnaestog veka Crnotravci su odlazili da grade u Vlasotincu, Leskovcu i Nišu, a od početka 19. veka i u Aleksincu, Paraćinu, Kragujevcu, ali i Rumuniji i Bugarskoj”, navodi Stanković.
Kada je reč o Beogradu, prvi poznati nalaz o neimarskom doprinosu Crnotravaca je skadarlijska kafana „Dva jelena” koju je izgradio Crnotravac brkati Đorđe 1832. godine otkrio je Stanković. Posle oslobođenja od Turaka, tamošnji neimari sve više odlaze u pečalbu po celoj zemlji, pa tako i u prestonicu u kojoj su 1906. činili čak 80 odsto svih građevinskih radnika.
„Neimari su u pečalbu polazili u starosti od 14 do 16 godina. U prvoj godini rada su nosili cigle, daske i drugi materijal, u drugoj su pravili malter i beton, a u trećoj su počinjali da zidaju u sredini zida pored dva dobra majstora. Potom je birano ko može da bude majstor i grupovođa, a ko će ostati radnik”, ističe Stanković.
Kako je Srbija počela da se osamostaljuje i preuzima prvo civilnu vlast da bi se potom izborila za nezavisnost došlo je do ubrzanog razvoja gradova, pre svega Beograda. Nova gradnja, pod uticajem zapada, postaje sve zahtevnija.
idaju se kuće pa stambene zgrade, vile, crkve, objekti državne uprave i kasarne. U obnovljenu srpsku državu već od dvadesetih godina 19. veka počinju da dolaze prvo radnici iz današnje Makedonije, a sa njima i prvi crnotravci.
Pored neimara i dunđera traže se i zografi i zografske tajfe. Osim Beograda crnotravci počinju da grade Topolu, Požarevac i Kragujevac, a nakon oslobođenja od Turaka 1878. godine i Niš, Vranje, Pirot i Leskovac, a delatnost dunđera i neimara doživljava prvi uspon.
Prema publikaciji Ognjena Tutića koja je pratila izložbu Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda „tokom poslednje četvrtine 19. veka, crnotravski dunđeri orjentišu se dominantno ka Beogradu koji, kao prestonica Kneževine, a potom i Kraljevine Srbije, postaje fokus intenzivne graditeljske delatnosti.
O ovom periodu, poznavaoci delatnosti majstora iz Crne Trave govore kao prelomnom, s obzirom da se tada uočava prelaz iz dunđerskog u savremeno doba gradnje a Crnotravci izrastaju u moderne graditelje.
Krajem devetnaestog i početkom dvadesetog veka, Crnotravci se u krugovima beogradskih neimara plasiraju kao izvrsni majstori, stiču lep glas kao graditelji i doživaljavaju punu afirmaciju”, pisao je Tutić.
Prvu generaciju uspešnih majstora poreklom iz Crne Trave koji su se proslavili u Beogradu početkom dvadesetog veka predvodili su braća Gorča i Milić Popović iz mahale Popovi.
Proslavio se i inženjer Ivan Ivanović, najobrazovaniji Crnotravac tog vremena iz mahale Ivanovi. Na velikim državnim projektima kao što su stara Železnička stanica, zgrada Uprave fondova, a danas Narodni muzej, Beogradske zadruge iz Karađorđeve kao današnji Studentski kulturni centar radili su Zarija Radosavljević – Dubija i Milan Bogdanović - Češanka iz mahale Zlatanci, Miladin Đorđević iz mahale Karakaši kao i Đura Ilić, Nastas i Vlada Ljubić i Svetozar Jović iz mahale Obradovci. U periodu između dva svetska rata u Beogradu se otvaraju dve stručne škole, Zidarsko – kamenorezačka i Državna građevinska – zanatska škola, pa mnogi mladi Crnotravci stiču formalno obrazovanje koje ih uz prirodni talenat, tradiciju i tajne koje su učili od očeva čini najboljim majstorima Beograda.
Neki od njih postaju preduzimači kao što je Stojadin Anđelković iz mahale Ruplje koji je od 1924. do 1928. godine gradio zgradu Generalštaba u Ulici Miloša Velikog 33, a preduzimač Vlada Kitanović radio je zgrade Arhiva Srbije i Pravnog fakulteta. Crnotravci su se proslavili, braća Popović, izgradnjom male crkve Svetog Save na Vračaru, a ostalo je poznato da je Sima Lepojević iz mahale Dećeve radio na pripremi terena, temelju i postamentu za spomenik Pobednik vajara Ivana Meštrovića.
Posle Drugog svetskog rata osnovana je Srednjotehnička građevinska škola koja i danas radi. Njeni učenici, među kojima je bilo veoma mnogo Crnotravaca, postajali su dobri šefovi gradilišta i direktori gradnje u skoro svim građevinskim preduzećima u Srbiji.Takođe, sve vreme postojanja Jugoslavije, crnotravski neimari će podizati zdanja od Slovenije do Makedonije.
Među njihovim prestoničkim „referencama” su Filološki i Veterinarski fakultet, Beograđanka, hoteli Metropol i Jugoslavija kao i Palata Srbija.
Zato je Beograd 16. juna 2019. godine u Čuburskom parku podigao spomenik crnotravskom neimaru.
Crnotravcima taj spomenik nije bio potreban jer je svaka zgrada koju su izgradili podsećanje na njih. Ovaj gest bio je potreban nama, Beograđankama i Beograđanima, da pokažemo da generacijama ovih divnih ljudi koji su deo istorije našeg grada znamo da kažemo hvala, piše Goran Vesić.
Komentare objavljujemo prema vremenu njihovog pristizanja. Prednost u objavljivanju komentara imaće
registrovani korisnici. Molimo Vas da ne pišete komentare velikim slovima, kao i da vodite računa o pravopisu.
Redakcija Informer.rs zadržava pravo izbora, brisanja komentara, ili modifikacije komentara koji će biti objavljeni.
Prema Zakonu o informisanju zabranjeno je objavljivanje svih sadržaja koji podstiču diskriminaciju, mržnju ili
nasilje protiv lica ili grupe lica zbog njihovog pripadanja ili nepripadanja određenoj rasi, veri, naciji,
etničkoj grupi, polu ili zbog njihovog seksualnog opredeljenja.
Nećemo objavljivati komentare koji sadrže govor mržnje, psovke i uvrede. Sadržaj objavljenih komentara ne
predstavlja stavove redakcije Informera ili portala Informer.rs, već isključivo stavove autora komentara.
Sugestije ili primedbe možete da šaljete na redakcija@informer.rs.
Nakon održane sednice GS UN u Njujorku, oglasio se ministar Goran Vesić i poručio da cela zemlja s ponosom gleda na lavovsku borbu predsednika Srbije Aleksandra Vučića.
U medicinskim punktovima u Harkovskoj oblasti, ranjeni pripadnici ukrajinske vojske ostavljeni su bez ikakve medicinske pomoći, izjavio je za RIA Novosti predstavnik proruskog otpora.
Američki ministar odbrane Lojd Ostin navodno je ponudio mito ukrajinskom predsedniku Volodimiru Zelenskom da zadrži trupe kod Krasnoarmejska i tako očuva imidž predsedničke kandidatkinje Kamale Haris, tvrdi Aleksandar Dubinski, poslanik Vrhovne rade, na svom Telegram kanalu.
Đorđe Miketić i ostale pristalice opozicije danas kada je cela Srbija zavijena u crno zbog tragedije u Novom Sadu, odlučno nastavljaju da "vode svoju politiku".
U proteklih 17 godina Novi Sad su, pre jučerašnje, potresle dve velike tragedije, kada su u požarima stradali mladi ljudi, ali niko od političkih stranaka iz tadašnje opozicije nije lešinario nad tim tragedijama, kao što danas rade tajkuni Dragan Đilas, Dragan Šolak i kompanija, preko svojih maloumnih „pogačara“.
Ponašanje opozicije prevazilazi sve norme. I ovoga puta su pohrlili na hrvtske medije da ogovara Srbiju, u trenutku kada svi tuguju zbog stravične tragedije u Novom Sadu, u kojoj je život izgubilo 14 osoba, među kojima najmlađa žrtva ima 6 godina.
Tokom Specijalnog programa Informer televizije, politikolog i članica Predsedništva SNS - Sandra Božić i stručnjak za bezbednost - Ilija Životić detaljno su analizirali predstojeće američke izbore i globalni uticaj koji će promeniti tok savremene istorije.
Gosti Info jutra bili su advokat Pavle Staničić i direktor Borbe Andrija Jorgić, koji su govorili o brutalnom napadu dvojice huligana na političkog analitičara Veljka Jovanovića.
Ministar bez portfelja Đorđe Milićević gostovao je u Info jutru Informer televizije gde je odgovarao na pitanja voditeljke Jovane Radović i govorio o najvažnijim temama, ali i onoj najaktuelnijoj - to što potpredsednik SPS Branko Ružić za tajkunsku televiziju N1 kritikovao vlast, hvalio Dragana Đilasa ali im i čestitao rođendan sa željkom da još dugo traju.
U specijalnoj emisiji povodom izbora u Americi gostovali su politički filozof Dragan Kojčić i Darko Obradović iz Centra za društvenu stabilnost, koji su govorili o mehanizmima američke demokratije popu elektorskog koledža i glasačkim pravima.
Četrnaest osoba poginulo je u jezivoj nesreći koja se dogodila kada je na Železničkoj stanici u Novom Sadu pala nadstrešnica, među njima su tri maloletnice, najmlađa žrtva iima samo šest godina a napsutila nas je sa svojom sestrom i dedom. Ovo su fotografije nastradalih
U užasnoj nesreći koja se juče dogodila u Novom Sadu kada je u urušavanju nadstrešnice železničke stanice poginulo 14 osoba, nastradao je i Đorđe Firić (53) iz Kovilja i njegove dve unuke Valentina (10) i Sara (6).
Među stradalima u nesreći na Železničkoj stanici Novi Sad, kada je betonska nadstrešnica otpala, bio je i poznati naučnik iz Severne Makedonije, Vasko Sazdovski. U trenutku kada je stradao čekao je prevoz za Severnu Makedoniju kao i svakog petka, kada se vraćao kući. Ovaj put, umesto zagrljaja, njegove voljene je sačekala tragična vest.
Ako stvarno naprave korak unazad i naprave tu odluku… Ako počnu da me poštuju, onda možemo opet da budemo prijatelji, ističe Ofer Janaj, prvi čovek Hapoel Tel Aviva nakon navodnog interesovanja Crvene zvezde za Džonatana Motlija.
Privremeni organ, kojim rukovodi Rasim Ljajić, nastavio je sa sprovođenjem reformi u fudbalskom klubu Partizan. Poslednja novina u Humskoj zahteva od svih zaposlenih da na dnevnom nivou podnose izveštaj svega urađenog svojim nadređenima, saznaje "Telegraf".
Košarkaši Crvene zvezde pali su na učinak od 3-4 u Evroligi i to nakon što su u prva tri kola ostvarili maksimalni učinak. Na ishode nekih mečeva uticale su diskutabilne sudijske odluke (Barselona, Žalgiris), desetkovani sastav (Real Madrid), a šta je aktuelnim šampionima Srbije i regiona presudilo sinoć?
Predsednik Belorusije Aleksandar Lukašenko nazvao je "potpunom besmislicom" zapadne tvrdnje o navodnim planovima Rusije da napadne susedne zemlje EU i Ukrajinu preko Belorusije.
Predsednik Ukrajine Volodimir Zelenski pozvao je saveznike da prestanu samo da "posmatraju" prisutnost severnokorejskih trupa u Rusiji, te da preduzmu mere pre nego što one počnu učestvuju u borbama protiv Ukrajine.
Prema najnovijim istraživanjima i anketama, kandidati za novog predsednika Amerike Donald Tramp i Kamala Haris su izjednačeni, a njihovo vođstvo je određeno sa samo nekoliko procentnih poena razlike, pa se smatra da će ovi izbori u SAD biti veoma tesni, piše Njuzvik.
Za nekoliko dana, 5. novembra, navršava se 30 godina od smrti Milana Mladenovića, umetnika najpoznatijeg po radu u bendovima Ekatarina Velika i Šarlo Akrobata.
Serija "Sablja" o ubistvu premijera Srbije Zorana Đinđića, premijerno će biti emitovana večeras na Prvom programu RTS. Kroz osam epizoda publika će pratiti događaje iz naše recentne prošlosti – ubistvo premijera Zorana Đinđića i situaciju u zemlji pre i nakon 12. marta 2003. godine.
Druga sezona serije "Igra lignji" ("Squid Game") stiže na Netfliks 26. decembra. Pored Lija i Vi, Li Biung-hun se takođe vraća kao misteriozni Front Man koji upravlja igrom.
Prošlo je više od 20 godina od tragične pogibije jednog od najlepših i najpoznatijih bračnih parova u savremenoj istoriji - Džona Kenedija Juniora i Kerolin Baset.
Ostavite komentar
Pravila komentarisanja:
Komentare objavljujemo prema vremenu njihovog pristizanja. Prednost u objavljivanju komentara imaće registrovani korisnici. Molimo Vas da ne pišete komentare velikim slovima, kao i da vodite računa o pravopisu.
Redakcija Informer.rs zadržava pravo izbora, brisanja komentara, ili modifikacije komentara koji će biti objavljeni. Prema Zakonu o informisanju zabranjeno je objavljivanje svih sadržaja koji podstiču diskriminaciju, mržnju ili nasilje protiv lica ili grupe lica zbog njihovog pripadanja ili nepripadanja određenoj rasi, veri, naciji, etničkoj grupi, polu ili zbog njihovog seksualnog opredeljenja.
Nećemo objavljivati komentare koji sadrže govor mržnje, psovke i uvrede. Sadržaj objavljenih komentara ne predstavlja stavove redakcije Informera ili portala Informer.rs, već isključivo stavove autora komentara.
Sugestije ili primedbe možete da šaljete na redakcija@informer.rs.