Oni su promenili srpsku istoriju! Evo kako današnji datum spaja četiri velikana!

Na današnji dan rođena su tri srpska velikana: Veljko Petrović, Vladimir Dedijer i Borislav Pekić, a preminuo je jedan od najuticajnih političara naše istorije Svetozar Miletić.

Veljko Petrović je rođen 4. februara 1884. godine u Somboru. Njegov otac Đorđe bio je somborski katiheta koji će 1891. u monaštvu dobiti ime Gerasim i predavaće u Bogosloviji u Sremskim Karlovcima. Veljkova mati se zvala Mileva i bila je kćerka somborskog paroha Jovana Momirovića. Mati je umrla nekoliko nedelja posle porođaja. Veljko Petrović je imao dve starije sestre Vidu i Anđu, te brata Milivoja. Gimnaziju na mađarskom jeziku završio je u rodnom Somboru.

U Beogradu upoznaje pesnika Simu Pandurovića i uglednog Jovana Skerlića kome će postati književni miljenik. U jeku Balkanskih ratova u beogradskom Narodnom pozorištu upoznaje sedamnaestogodišnju Maru Mandrašević, kćerku pančevačkog trgovca sa kojom će se venčati u njenom rodnom mestu, Kuli, 20. novembra 1919. godine.

Foto: printskrin

Srbija

Uradio je ono čega se plaše i najhrabriji! Svojim životom stao na put ustašama: Ove reči majora Tepića odjekivaće vekovima

Na današnji dan rođen je proslavljeni major Milan Tepić, jedini narodni heroj u ratovima na teritoriji bivše Jugoslavije. Stradao je 29. septembra 1991. godine kada je digao u vazduh vojno skladište Bedenik u blizini Bjelovara da bi sprečio da padne u ruke hrvatskog Zbora narodne garde.

26.01.2025

09:05

 

Prešavši Albaniju upućen je u Ženevu, u novinarski propagandistički biro, gde je radio do 1918. god na štampi i publikacijama. 1918. god. izabran je za člana Jugoslovenskog odbora. Veljko Petrović se tada nadao da će biti postavljen za ambasadora u Budimpešti, međutim, umesto toga 1919. je imenovan za referenta u odseku Ministarstva prosvete za Bačku, Banat i Baranju u Novom Sadu. Sledeće 1920. godine premešten je u Ministarstvo prosvete u Beograd.

 

Između 1921. i 1923. bio je šef Kabineta ministra, zatim je imenovan za referenta u Umetničkom odeljenju, a od 1925. godine postaje inspektor u istom Ministarstvu.

U to doba održava vezu sa mnogim uglednim srpskim književnicima kao što je bio Jovan Dučić, Aleksa Šantić, Miloš Crnjanski i Milan Kašanin, ali i sa likovnim umetnicima kao što je Petar Dobrović koji je uradio grafiku za naslovnu stranu njegove zbirke pripovedaka „Bunja i drugi u Ravangradu“.

Vladimir Dedijer

Vladimir-Vlado Dedijer rođen je na današnji dan u Beogradu 1914.godine. Revolucionar, istoričar, čovek kome su etičke vrednosti celog života bile ispred materijalnog, beskompromisni intelektualac širokog obrazovanja, to je bio Vladimir Dedijer.

U vreme izbijanja ustanka imao je zadatak da organizuje političko-propagandni rad, da podučava komuniste i da radi u listu „Borba“ kao uređivač, zajedno sa Milovanom Đilasom. Odatle je počelo njihovo veliko prijateljstvo.

Vlado Dedijer je po formiranju prvih partizanskih odreda postavljen za političkog komesara Kragujevačkog NOP odreda.

Foto: printskrin

Učestvovao je u opsadi Kraljeva, polovinom oktobra 1941. godine, kada je bio ranjen u nogu. Posle toga, odlazi u Vrhovni štab i radi u agitaciono-propagandnom odeljenju čitavog rata. U bici na Sutjesci izgubio je svoju ženu, dr. Olgu Popović-Dedijer, koja je bila šef hirurške ekipe Druge proleterske divizije.

Kao zaslugu u zajedničkom radu, Antun Miletić je posle Dedijerove smrti objavio knjigu „Protiv zaborava i tabua-Jasenovac (1941-1945)“, gde je pored svog imena, upisao i ime Vlade Dedijera, koji je tada već bio mrtav.

Nosilac je Partizanske sponenice 1941, odlikovan je Ordenom partizanske zvezde prvog reda i imao je i čin potpukovnika JNA u rezervi.

Borislav Pekić

Srpski književnik Borislav Pekić rođen je 4. februara 1930. godine. Danas bi napunio 94 godine i mnogi ga s pravom smatraju jednim od naših najvećih pisaca svih vremena.

On je nakon maturiranja zbog svojih uverenja proveo pet godina u zatvoru, zato što je u knjizi "Hodočašće Arsenija Njegovana" pripovedao o studentskim demonstracijama iz 1968. godine.

Svoje doživljaje iz zatvora Borislav Pekić uspeva da pretoči u roman "Godine koje su pojeli skakavci" međutim, kako nije uspeo da pronađe izdavača koji će knjigu i objaviti, roman šalje na anonimni književni konkurs i osvaja prvu nagradu.

Ipak ništa nije moglo da zaustavi njegovo stvaranje- "Vreme čuda", "Atlantida", "Besnilo", "Godine koje su pojeli skakavci", "Zlatno runo", "Kako upokojiti vampira" i drugi nezaboravni romani.

Neki od filmova čiji je scenarista i koscenarista bio Borislav Pekić su: "Valter brani Sarajevo", "Vreme čuda", "Dim“, "13. jul".

Aktivan, kako kao autor tako i kao javna ličnost, do poslednjeg dana, Pekić je umro od raka pluća u svom domu u Londonu, 2. jula 1992. godine u 63. godini života. Kremiran je u Londonu, a njegova urna se nalazi u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Svetozar Miletić

Na današnji dan preminuo je sprski velikan Svetozar Miletić. 

Foto: S.K.

Svetozar Miletić učesnik je revolucionarnih i nacionlnooslobodilačkih previranja u Južnoj Ugarskoj 1848. i jedan je od organizatora prve skupštine Ujedinjene omladine srpske i Družine za oslobođenje i ujedinjenje srpsko. 

U Ugarskom i Hrvatskom saboru pokazao se kao neumoljivi borac, nadareni besednik i iskusni političar. Na funkciju gradonačelnika Novog Sada izabran je 20. marta 1861. kao prvi Srbin na toj funkciji i ujedno i najmlađi gradonačelnik u istoriji. Bilo mu je 35 godina.

Svetozar Miletić je oko sebe imao ljude od ozbiljnog intelektualnog i moralnog kredibiliteta i integriteta. Prvi saradnici u Magistratu bili su mu Jovan Jovanović Zmaj i Jaša Ignjatović, a drugovao je i sa Lazom Kostićem. 

Kao gradonačelnik, proglasio je srpski jezik zvaničnim, a ukinuo nemačku realku. Zalagao se za podizanje zdanja Gradske kuće u srpskom delu Novog Sada. U tom vremenskom periodu Miletić je bio i predsednik Srpske čitaonice, kada se pod njenim okriljem osniva Srpsko narodno pozorište.

Srpsku narodnu slobodoumnu stranku Miletić osniva te burne i dinamične 1861. godine. Ona je prvi organizovani nacionalni pokret kod Srba u Austrijskom carstvu. Program stranke je prvenstveno bio okrenut ka Srbima u Monarhiji, ali 1869. godine njeni organi usvajaju i dopunu programa gde se bave opštom nacionalnom problematikom, te na izvestan način predstavlja i nacionalni program. 

Foto: Foto: Udruženje Sajmište

Srpska narodna slobodoumna stranka je bila kako nacionalna, tako i građanska stranka jer je Miletić i te kako shvatao vreme u kome živi, pa čak i ono koje će doći nakon njegove smrti. Zastupao je ideje liberalnog građanstva, a upamćeno je i da je često govorio: “Mi smo Srbi, ali i građani”.

Godine 1866. Miletić je pokrenuo najznačajniji i najuticajniji dnevni list kod Srba u Austrougarskoj - Zastavu. On je bio njen dugogodišnji urednik i autor velikog broja tekstova.

Prvi put Miletić je zatvoren 1870. godine i u zatvoru je proveo punih godinu dana - od oktobra do oktobra.

Bilo je to vreme njegove najveće popularnosti. Po izlasku sa robije postao je heroj kome su priređivali manifestacije, ljudi su ga pozdravljali, a čika Jova Zmaj mu je spevao i pesmu u kojoj u jednoj strofi kaže: “Diž’te decu iz kolevke da zapamte njegov lik!”

Do kraja života Miletić se više nije oporavio i nije se uključivao u politički život. Iako je imao burak život, kažu da je poslednje godine proveo mirno, kod sina doktora Slavka Miletića u Vršcu. 

Umro je u svom gradu, 4. februara 1901. u 75. godini života. Na večni počinak na Uspenskom groblju u Novom Sadu ispratile su ga hiljade ljudi. 

 

Ostavite komentar

Pošalji komentar

Pravila komentarisanja:

Komentare objavljujemo prema vremenu njihovog pristizanja. Prednost u objavljivanju komentara imaće registrovani korisnici. Molimo Vas da ne pišete komentare velikim slovima, kao i da vodite računa o pravopisu.

Redakcija Informer.rs zadržava pravo izbora, brisanja komentara, ili modifikacije komentara koji će biti objavljeni. Prema Zakonu o informisanju zabranjeno je objavljivanje svih sadržaja koji podstiču diskriminaciju, mržnju ili nasilje protiv lica ili grupe lica zbog njihovog pripadanja ili nepripadanja određenoj rasi, veri, naciji, etničkoj grupi, polu ili zbog njihovog seksualnog opredeljenja.

Nećemo objavljivati komentare koji sadrže govor mržnje, psovke i uvrede. Sadržaj objavljenih komentara ne predstavlja stavove redakcije Informera ili portala Informer.rs, već isključivo stavove autora komentara.

Sugestije ili primedbe možete da šaljete na redakcija@informer.rs.