Manastir na Dunavu čuva čudotvornu ikonu Bogorodice Kovinske: Iz dva razloga ova svetinja je povezana sa Vranjem (FOTO)

Manastir Uspenja Presvete Bogorodice u Srpskom Kovinu je najstariji srpski manastir u Mađarskoj i jedan od dva manastira u Budimskoj eparhiji Srpske pravoslavne crkve.

Smešten je 40 km južno od Budimpešte, na ostrvu Čepel. Manastir je poznat i kao „Manastir na Dunavu“, jedan je od najstarijih srpskih pravoslavnih manastira izvan granica Srbije. Smešten na desnoj obali Dunava u samom centru grada Srpski Kovin (Rackeve).

Ovaj manastir predstavlja svedočanstvo vekovne istorije i duhovnosti srpskog naroda u srednjoj Evropi, osnovan još u 12. veku, tokom perioda kada su Srbi, vođeni verom i političkim okolnostima, migrirali na sever, počinje priču arhimandrit Metodije Marković, iguman manastira, rođeni Vranjanac i raniji iguman manastira Prohor Pčinjski.

- Njegova istorija usko je povezana sa dolaskom Srba u Panonsku niziju i njihovim trudom da očuvaju pravoslavnu veru i tradiciju na ovim prostorima. Tokom vekova, manastir je bio duhovni centar, ali i mesto utočišta za Srbe koji su se borili sa izazovima vremena, uključujući osmanske invazije, austrougarsku vlast i političke promene.

U burnim istorijskim razdobljima, manastir je često bio oštećen, ali je uvek obnavljan zahvaljujući veri i posvećenosti srpskog naroda. Prema sačuvanom predanju, ovaj manastir predstavlja srednjovekovnu tekovinu i kao osnivač manastira pominje se kraljica Jelena, ćerka raškog župana Uroša Prvog i supruga vladara Bele Drugog Slepog.

U vreme kad je manastir nastao Ugarskom je vladala Jelena umesto svog maloletnog sina Geze Drugog (1141–1161) - kaže iguman Metodije.

Nakon što su Turci 1439. godine opseli i prvi put osvojili utvrđeno Smederevo, u dva navrata su prešli Dunav, opustošili i opljačkali Kovin i sva okolna naselja.

Oni koji su izbegli na vreme krenuli su u dubinu Ugarske i dospeli do ostrva Čepela na Dunavu. Ugarski kralj Vladislav je 10. oktobra 1440. godine ustupio kovinskim preseljenicima kasnogotičku crkvu sa kapelama i zvonikom, pa uz to, po svoj prilici, odgovarajući deo kraljevskih zemljišnih poseda.

- Od tog doba do danas, na Čepelu postoji Gornji ili Srpski Kovin, sa crkvom posvećenom uspenju Presvete Bogorodice i sa kapelama Svetog Jovana Preteče i Svetih Vračeva Kozme i Damjana. Postoji mogućnost, da je u godinama oko polovine XVI veka parohijska crkva pretvorena u manastirsku. Za ovaj zaključak nema neposrednih dokaza, ali su u turskom popisu iz 1546. godine u Srpskom Kovinu zabeležena tri monaha i jedan sveštenik što upućuje na mogućnost da je uz crkvu tada već postojao manastir.

Za sada pouzdani podaci iz 1680. godine, potvrđuju postojanje manastira na Čepelskom ostrvu. U okviru redukacije manastira u vreme Marije Terezije, Kovinski manastir je ukinut 1777. godine a malobrojno bratstvo, verovatno na čelu sa arhimandritom Josifom Stanojevićem, preseljeno je u manastir Grabovac a crkva pretvorena u parohijsku.

Nakon više od dva veka, ova velika svetinja Srba u Mađarskoj ponovo dobija status manastira, na čelu sa igumanom Andrejem Pandurovićem 2003. godine.

U vreme nastanka, krajem XIII veka, crkva je predstavljala veću jednobrodnu, ranogotsku građevinu. U godinama posle 1440. godine, nakon ustupanja crkve Srbima, skladna i proporcionalna gotska građevina (sa kapelama) pretvorena je u pravoslavnu bogomolju uz neznatne intervencije - pojašnjava iguman Metodije.

Današnji ikonostas sa manjim brojem ikona, potiče iz 1770. godine. Samo su četiri prestone ikone nastale ranije, 1746. godine, i rad su nepoznatih ruskih i ukrajinskih majstora.

Crkvu Uspenja Bogorodice u Srpskom Kovinu i njena dva paraklisa oslikali su majstori koje je predvodio Teodor Simeonov iz Moshopolja. Cela velika crkva kao i priprate, od zemlje, pa do vrha gotskih svodova, između prepletenih stubova, prema srazmeri prostora koji na svodovima gore biva sve uži, simetrično su ispunjeni freskama svetitelja kao isrpskih vladara i svetaca.. Na donjim delovima zidova, između uspravnih stubova, poređani su srpski vladari od Nemanje pa do cara Uroša i cara Lazara, u prirodnoj veličini.

- Najveća svetinja ovog manastira je čudotovorna ikona Presvete Bogordice (Kovinska Bogorodica) iz 17. veka, koja je tokom vekova pružala brojna iscelenja svima koji su tražili pomoć.

Čudotvorna ikona i mošti svetitelja

Ova ikona se u srpskim spisima spominje kao „najpoštovanija ikona“ kod Srba u Mađarskoj. Ujedno, u manastiru se nalaze i delovi moštiju svetitelja veoma značajnih za naš narod, od koji su i delovi moštiju Svetog Ave Justina Ćelijskog - kaže otac Metodije.

Praznik Sretenja Gospodnjeg proslavljen je u manastiru Uspenja Presvete Bogorodice u Srpskom Kovinu u svečanoj i radosnoj atmosferi. Poseban pečat ovoj svečanosti dao je Viteški dan, koji je privukao kako najmlađe, tako i sve one koji u srcu nose duh junaštva i časti.

-  Velika nam je čast što smo u manastiru ugostili vitezove reda Svibor iz Beograda, koji su svojim nastupom ostavili snažan utisak na sve prisutne, kao i viteški red Svetog Đorđa iz Višegrada u Mađarskoj, koji su svojim prisustvom i učešćem obogatili ovaj događaj. Viteške igre, demonstracije borilačkih veština, predstavljanje srednjovekovnog oružja i oklopa bili su deo programa koji je oduševio posetioce i vratio ih u slavnu prošlost srpskog naroda. Mnogi su imali priliku da se približe drevnim veštinama i osete duh starih vremena, kada je viteštvo bilo ne samo način ratovanja, već i životna filozofija zasnovana na časti, poštenju i odanosti veri i otadžbini - dodaje otac Metodije.

Svečanosti su prisustvovali i predstavnici lokalnih vlasti u Srpskom Kovinu, kao i predstavnici srpske samouprave Srba u Srpskom Kovinu, koji su svojim prisustvom podržali ovaj značajan događaj.

- Veliku čast nam je ukazao i predstavnik Srba u mađarskom parlamentu Ljubomir Aleksov, koji je svojim prisustvom potvrdio značaj očuvanja srpske kulturne i duhovne baštine.

Posebno nam je drago što je među gostima bio i katolički sveštenik iz Srpskog Kovina, koji je svojim prisustvom poslao snažnu poruku zajedništva i međusobnog poštovanja - završava priču iguman Metodije.

Manstir na Dunavu spreman je da I vernicima iz drugih krajeva pruži pokloničko, duhovno i kulturno iskustvo.

Ostavite komentar

Pošalji komentar

Pravila komentarisanja:

Komentare objavljujemo prema vremenu njihovog pristizanja. Prednost u objavljivanju komentara imaće registrovani korisnici. Molimo Vas da ne pišete komentare velikim slovima, kao i da vodite računa o pravopisu.

Redakcija Informer.rs zadržava pravo izbora, brisanja komentara, ili modifikacije komentara koji će biti objavljeni. Prema Zakonu o informisanju zabranjeno je objavljivanje svih sadržaja koji podstiču diskriminaciju, mržnju ili nasilje protiv lica ili grupe lica zbog njihovog pripadanja ili nepripadanja određenoj rasi, veri, naciji, etničkoj grupi, polu ili zbog njihovog seksualnog opredeljenja.

Nećemo objavljivati komentare koji sadrže govor mržnje, psovke i uvrede. Sadržaj objavljenih komentara ne predstavlja stavove redakcije Informera ili portala Informer.rs, već isključivo stavove autora komentara.

Sugestije ili primedbe možete da šaljete na redakcija@informer.rs.