PUTIN STIŽE U NEKADAŠNJI STALJINGRAD! Obeležava se 80 godina od NAJKRVAVIJE bitke u istoriji ČOVEČANSTVA, na današnji dan je ZADAT ključni UDARAC NACISTIMA!

Ruski predsednik Vladimir Putin će danas otputovati u Volgograd, kako bi učestvovao u obeležavanju 80 godina od poraza nemačkih snaga kod Staljingrada tokom Drugog svetskog rata koji se vodio od 1940-1945. godine

Bitka je počela juna 1942. i završila se 2. februara 1943. godine. Staljingradska bitka jedna je od najodlučujućih strateških operacija Drugog svetskog rata.

Po karakteru borbenih dejstava Staljingradska bitka se deli na dva perioda: odbrambeni, koji je trajao od 17. jula do 18. novembra 1942. godine, a čiji je cilj bila odbrana grad Staljingrada (od 1961. – Volgograd), i ofanzivni, koji je počeo 19. novembra 1942. i završio se 2. februara 1943. godine propašću nemačko-fašističkih snaga koje su delovale u staljingradskom pravcu.

Dvesta dana i noći žestoke bitke

Dvesta dana i noći na obalama Dona i Volge, a zatim u blizini zidina Staljingrada i neposredno u samom gradu trajala je ta žestoka bitka. Ona se vodila na ogromnoj teritoriji površine od oko 100.000 kvadratnih kilometara, na frontu dužine od 400 do 850 kilometara. Na ove strane u raznim etapama u borbenim dejstvima je učestvovalo više od 2,1 miliona ljudi. Na osnovu ciljeva, razmera i napetosti borbenih dejstava Staljingradska bitka je prevazišla sve prethodne sukobe u svetskoj istoriji.

Na strani Sovejtskog Saveza u Staljingradskoj bici su u raznim periodima učestvovali vojnici Staljingradskog, Jugoistočnog, Jugozapadnog, Donskog i levog krila Voroneškog fronta, Volžanska vojna flotila i Staljingradski korpusni rejon PVO (operativno-taktička jedinica sovjetskih snaga protivvazduhoplovne odbrane). Zajedničko rukovodstvo i koordinaciju dejstava na frontu kod Staljingrada, po nalogu Štaba Vrhovne vojne komande, imali su zamenik vrhovnog glavnog komandanta, general armije Georgij Žukov, i načelnik Generalštaba, general-pukovnik Aleksandar Vasilevski.

Foto: AP/Photo

Nemačka komanda je planirala da na leto 1942. godine razbije sovjetsku vojsku na jugu Sovjetskog saveza, da osvoji naftna područja Kavkaza, bogata poljoprivredna područjaa Dona i Kubanja, da prekine komunikaciju koja povezuje centar zemlje s Kavkazom i da stvoji uslove za završetak rata u svoju korist. Ispunjavanje tog zadatka bilo je povereno grupacijama nemačke armije „A“ i „B“.

Prvobitno je za ofanzivu u staljingradskom pravcu iz sastava nemačke grupacije „B“ bila izdvojena Šesta armija pod komandom general-pukovnika (od januara 1943. general-feldmaršala) Fridriha Paulusa, koja je do 17. jula 1942. godine u svom sastavu imala oko 270.000 ljudi, tri hiljade pušaka i minobacača, oko 500 tenkova. Nju je podržavalaavijacija Četvrte vazdušne flote (do 1.200 borbenih aviona). Trideset prvog jula tu je sa severnokavkaskog pravca bila prebačena Četvrta tenkovska armija.

Nemačkoj vojsci suprotstavio se Staljingradski front, koji je imao 160.000 ljudi, 2.200 pušaka i minobacača, oko 400 tenkova. Podržavala su ga 454 aviona Osme vazduhoplovne armije i 150 do 200 bombardera avijacije za udaljeno delovanje. Glavni napori Staljingradskog fronta bili su skoncentrisani u velikoj krivini Dona, gde su odbranu zauzele 62. i 64. armija, kako bi sprečile protivnika da forsira reku i da prodre najkračćim putem ka Staljingradu.

Odbrambena operacija

Odbrambena operacija počela je 17. jula na udaljenim prilazima gradu, na granici reka Čir i Cimla. Protivnik je pokušao da na velikoj krivini Dona opkoli sovjetsku vojsku, da uđe u oblast grada Kalača i da sa zapada prodre ka Staljinradu. Formacije Staljingradskog fronta su pet dana pružale otpor nemačkoj vojsci koja je napredovala, ali su se, pretrpevši velike gubitke, 22. jula povukle na glavnu liniju odbrane Staljingrada. Pregrupisavši se, neprijateljske snage su 23. jula obnovile ofanzivu. Krvave borbe u toj oblasti trajale su do 10. avgusta, kada se vojska Staljingradskog fronta, pretrpevši velike gubitke, povukla na levu obalu Dona i zauzela odbranu na spoljnom rubu Staljingrada, gde su 17. avgusta privremeno zaustavili protivnika.

Foto: AP/Photo

Štab Vrhovne vojne komande je sistematski pojačavao snage u staljingradskom pravcu. Nemačka komanda je početkom avgusta teže uvodila nove snage u bitku (Osmu italijansku armiju, Treću rumunsku armiju). Posle kraće pauze, imajući znatnu nadmoć u snagama, protivnik je obnovio ofanzivu na celom frontu spoljne odbrambene linije Staljingrada. Posle žestokih borbi 23. avgusta nemačka avijacija je intezivno bombardovala Staljingrad, razorivši grad u velikoj meri. Do kraja 2. septembra sovjetska vojska se povukla ka unutrašnjoj odbrambenoj liniji grada.

Povećavajući snage, nemačka vojska se 12. septembra sasvim približila Staljingradu sa zapada i jugozapada. U gradu su počele žestoke ulične borbe, koje su trajale praktično danonoćno. Borbe su se vodile za svaku četvrt, ulicu, za svaku kuću, za svaki kvadratni metar teritorije.

Petnaestog oktobra protivnik je prodro u oblast Staljingradske fabrike traktora, a 11. novembra nemačka vojska je poslednji put pokušala da ovlada gradom. Uspeli su da se probiju ka Volgi, južno od fabrike „Barikade“, ali nisu mogli da postignu više od toga. Neprestanim kontranapadima sovjetska vojska je minimizirala uspehe protivnika, uništavajući njegovo ljudstvo i tehniku. Osamnaestog novembra napredovanje nemačke vojske je konačno zaustavljeno na celom frontu, neprijatelj je bio prinuđen da pređe u odbranu.

Foto: AP/Photo

Plan protivnika da osvoji Staljingrad je propao. Još tokom odbrambenih sukoba sovjetska vojska je počela da koncentriše snage zarad prelaska u kontranapad, a priprema za to je okončana sredinom novembra. Na početku ofanzivne operacije sovjetska vojska je imala 1.135.000 ljudi, 15.000 jedinica artiljerijskog oruđa i minobacača, oko 1.500 tenkova i samohodnih artiljerijskih uređaja, više od 1.900 borbenih aviona. Protivnik je imao 1,01 miliona ljudi, 10.200 jedinica artiljerijskog naoružanja i minobacača, 675 tenkova i jedinica jurišne artiljerije, 1.216 borbenih aviona. Usled pojačanja snaga i sredstava u pravcima glavnih napada na frontu sovjetska vojska je stekla znatnu prednost nad protivnikom: na Jugozapadnom i Staljingradskom frontu bilo je dva do dva i po više ljudi i četiri do pet puta više artiljerije i tenkova.

Ofanziva Jugozapadnog fronta i 65. armije Donskog fronta počela je 19. novembra 1942. godine posle 80-minutne artiljerijske pripreme. Do kraja dana da dve deonice bila je probijena odbrana Treće rumunske armije. Staljingradski front je počeo ofanzivu 20. novembra.

Nanoseći bočne udare glavnoj grupaciji protivnika, vojska Jugozapadnog i Staljingradskog fronta je 23. novembra 1942. godine zatvorila obruč oko njega. U obruču su se našle 22 divizije i više od 160 pojedinačnih jedinica Šeste armije i delimično Četvrte tenkovske armije protivnika – ukupno 300.000 ljudi. Spoljni front je bio dugačak oko 450 kilometara. Rastojanje između spoljnog i unutrašnjeg fronta bilo je od 20 do 100 kilometara. Dvanaestog decembra nemačka komanda je pokušala da deblokira svoju opkoljenu vojsku napadom iz oblasti zaseoka Koteljnikovo, ali cilj nije postigla. Od 16. decembra proširena je ofanziva sovjetske vojske na Srednjem Donu, koja je prinudila nemačku komandu da konačno odustane od deblokiranja opkoljene grupacije. Krajem decembra 1942. godine neprijatelj je bio poražen pred spoljnim obručom, a preostale snage su bile odbačene na 150 do 200 kilometara. To je stvorilo povoljne uslove za likvidaciju grupacije koja je bila opkoljena kod Staljingrada.

Operacija "Prsten"

Donski front, pod komandom general-pukovnika Konstantina Rokosovskog, sproveo je operaciju pod kodnim nazivom „Prsten“. Prema planu je bilo predviđeno da se protivnik konačno porazi: u početku sa zapadne, a potom i s južne strane prstena, a na kraju razdvajanje preostale grupacije na dva dela udarom sa zapada ka istoku i potom njihova likvidacija.

Operacija je počela 10. januara 1943. godine. Dvadeset šestog januara sovjetska vojska, koja se objedinila u oblasti Mamajevog kurgana, razbila je na dva dela neprijateljsku grupaciju. Trideset prvog januara južna grupacija, na čelu s general-feldmaršalom Fridrihom Paulusom, prekinula je otpor, a 2. februara i severna grupacija. To je bio početak uništenja opkoljenog protivnika. Tokom ofanzive od 10. januara do 2. februara 1943. godine zarobljeno je više od 91.000 ljudi, a oko 140.000 je likvidirano. Usled potpune likvidacije opkoljenih snaga protivnika borbena dejstva u gradu Staljingradu i u njegovoj okolini bila su prekinuta.

Foto: AP/Photo

Tokom Staljingradske ofanzivne operacije bile su uništene Šesta armija i Četvrta tenkovska armija, Treća i Četvrta rumunska armija, Osma italijanska armija. Zajednički gubici protivnika bili su oko 1,5 milion ljudi. U nemačkoj je prvi put od početka rata bila objavljena nacionalna žalost. Gubici Crvene armije bili su oko 1,13 miliona ljudi.

Prekretnica u ratu

Staljingradska bitka bila je odlučujuća prekretnica ne samo u Velikom otadžbinskom ratu, nego i u celokupnom Drugom svetskom ratu (1939 – 1945). Sovjetske oružane snage su preuzele stratešku inicijativu koju su držale do kraja rata. Poraz fašističkog bloka kod Staljingrada podrilo je poverenje Nemačke u saveznike, doprinelo aktiviranju Pokreta otpora u evropskim zemljama. Japan i Turska su bili prinuđeni da odustanu od planova aktivnih dejstava protiv Sovjetskog Saveza.

Ostavite komentar

Pošalji komentar

Pravila komentarisanja:

Komentare objavljujemo prema vremenu njihovog pristizanja. Prednost u objavljivanju komentara imaće registrovani korisnici. Molimo Vas da ne pišete komentare velikim slovima, kao i da vodite računa o pravopisu.

Redakcija Informer.rs zadržava pravo izbora, brisanja komentara, ili modifikacije komentara koji će biti objavljeni. Prema Zakonu o informisanju zabranjeno je objavljivanje svih sadržaja koji podstiču diskriminaciju, mržnju ili nasilje protiv lica ili grupe lica zbog njihovog pripadanja ili nepripadanja određenoj rasi, veri, naciji, etničkoj grupi, polu ili zbog njihovog seksualnog opredeljenja.

Nećemo objavljivati komentare koji sadrže govor mržnje, psovke i uvrede. Sadržaj objavljenih komentara ne predstavlja stavove redakcije Informera ili portala Informer.rs, već isključivo stavove autora komentara.

Sugestije ili primedbe možete da šaljete na redakcija@informer.rs.